Calvin Klein – Encounter (2012)

Calvin Klein – Encounter (2012)  Markanın yeni erkek parfümlerinden.

Viktor&Rolf - Spicebomb, Chanel - Coco Noir, Christian Dior - Eau Sauvage Parfum, Amouage - Interlude Man, Tom Ford - Noir, Serge Lutens - Santal Majuscule, Comme des Garcons - Amazingreen, Guerlain - Encens Mythique, Etat Libre d'Orange - Bijou Romantique, Xeryoff - Mamluk, Versace - Eros, Bond No.9 - Manhattan ve diğerleri.

2012 yılında ana akım ve niş markaların çıkardıkları bazı parfümlerden örnekler vermek istedim. Onlarca parfüm daha sayabiliriz üşenmezsek. Anlaşılacağı üzere parfüm üretmek çok ilgi gören işlerden birisi olma yolunda hızla ilerliyor. Bazı markalar bir sene içinde 5-6 parfümü arka arkaya çıkarıyorlar. Benim pek hoşuma gitmese de böyle leblebi gibi parfüm çıkarılması, pazardan pay kapmak isteyen hırslı CEO'lar ve yönetim kurulları sayesinde her yıl daha da artacak gibi. İlginç bir Portekiz atasözünü ise bizi şöyle uyarıyor: "Çok anahtarlı kapıdan uzak dur."

Bu kadar çok parfümün olması şüphesiz büyük de rekabet getiriyor. Ve hepimize öğretilen klişe ekonomi ilkesi aklıma geliyor: "Rekabet kaliteyi getirir." İyi de parfümler söz konusu olduğunda güya bu büyük iktisat teorileri neden işe yaramıyor. Son on yılda piyasaya sürülen parfüm sayısında büyük artış olmasına rağmen neden kalitede üst seviyeler yakalanamıyor. Neden bütün parfüm severler yeni piyasaya sürülen parfümlerin çok başarısız ve vasat olduklarını söyleyip duruyorlar. Acaba üreticiler parfüm yapım işini biraz abarttılar mı? Muhtemelen evet. Böylece ortaya birbirine benzeyen, yapay kokan, vasat, hiç bir amacı ve duruşu olmayan içi boş kokular karşımıza çıkmaya başladı. Evet yüzlerce yeni parfüm var etrafımızda. Ama kaç tanesi başarılı veya güzel? Adeta varlık içinde yokluk çekiyoruz.

Calvin Klein'de uzun zamandır parfüm sektöründe faaliyet gösteriyor. Bu alanda belki de dünyanın en bilinen markası. 1978 yılından itibaren parfüm üreten bu dev markanın şimdiye kadar 90'dan fazla parfüme imza attığını biliyoruz. Her ne kadar yeni parfümleri, eski parfümleri kadar başarılı olmasa da yüksek satış rakamlarına ulaşıyor Calvin Klein. Bir yorumcunun Calvin Klein ile ilgili sözleri hoşuma gitti. Tam söylemek istediğim ama bir araya getirip ifade edemediğim şeyleri söylemiş: "Calvin Klein birbirine yakın ve insanların kolay sevebileceği parfümler yapıyor. Onların parfümleri herkes içindir. Hiç bir zaman en favori parfümünüz olamazlar ama nefret de etmezsiniz." Gerçekten de Calvin Klein parfümlerini gayet güzel anlatan bir saptama. Bakalım eskinin başarılı parfümcüsü, bu yepyeni parfümü ile iddialı bir yere sahip olabilecek mi?

2012 yılında piyasa sürülen Encounter'ın tanıtımı şöyle yapılmış: "Erkeksi, merak uyandırıcı, baştan çıkarıcı. Encounter, modern ve özür dilemeyen erkeksilik. Kendine özgü, tensel odunsu bir parfüm. Encounter, tensel odunsular, sıcak konyak ve ferahlığın alışkanlık yapan karışımı."

Fragrantica'da odunsu oryantal olarak sınıflandırılmış. Üzerime ilk sıktığımda oldukça tatlı meyveler (portakal-mandalina) ve tatlı yumuşak baharatlar size merhaba diyor. Başlangıcı doğal, modern ve güzel Encounter'ın. Orta notalarına geçildiğinde ise işin rengi değişiyor. Burada başlangıçtaki meyve-baharat kısmı kalmıyor. Ortaya çok yapay, plastiğimsi, metalik odunsu notalar çıkıyor. Biraz da yapay amber hissediyorum. Fakat yapay odunsular her zaman baskın. Orta notalarını sevmedim ne yazık ki. Son kısmda ise kokusu büyük değişim göstermiyor. Aynı yapay odunsu notalara bir parça silhat (paçuli) ekleniyor. Fakat hiç ilgi çekici değil. Böylece tenden ayrılıyor.

Şuna eminim ki Encounter yapay odunsu notalar üzerine kurgulanmış. Ana öğe her zaman odunsular. Muhtemelen sedir ağacı. İkinci ağırlıklı koku ise baharatlar. Başlangıçtaki baharatlar muhtemelen kakule-tarçın. Orta notalarda ise biber eşlik ediyor odunsulara.  Başlangıcındaki mandalina-baharat birlikteliği ne güzelken, orta notalar büyük bir hayal kırıklığı benim için. Sonları da aynı şekilde vasat.

Açıklanan notalarında iki ayrıntı dikkatimi çekti. Birincisi üst notalarında Rom, orta notalarında da konyak olması. Şimdi bu iki içkiye bakıp da Encounter'ın yoğun bir alkol kokusuna sahip olduğunu sanmayın. Eğer içki kokusu varsa da çok sınırlı. İkinci olarak da alt notalarında öd ağacı görünüyor. Ben öyle yoğun bir öd ağacı kokusu alamadım. Ana akım markalarda pek alışık değiliz zaten öd kullanımına. Hele ki bir Calvin Klein parfümünde çok zayıf ihtimal.

Encounter, yumuşak, cansız, biraz melankolik, zayıf, kendisini göstermeyi pek sevmeyen tarzda. Tene yakın kalıyor. Kıyafete sıktığımda da hiç etkili olamadı. İlk bir saat biraz kokusunu alıyorsunuz. Sonra neredeyse yok gibi. Bu anlamda da başarısız.

Modern, yeni nesil metalik odunsular barındıran, alt yaş gruplarını hedefleyen, parfümlere yeni giriş yapan deneyimsiz kişiler için tasarlanmış izlenimi veren, kalite hissiyatı az, ticari bir koku dersem sanırım iyi bir özet yapmış olurum.

 

Geleyim acı gerçeklere. Ah be Calvin Klein. Biliyoruz. Aslında yapabilirsin. Elinde çok büyük maddi kaynakların var. En iyi parfümörlerle çalışabilir, ortalama üzeri malzeme kullanımı ile başarılı kokular üretebilirsin. Fakat bu vasat parfüm üretme inadını niçin gösteriyorsun anlayabilmiş değilim.

Tamam sen dünya markasısın. Ürettiğin parfümler herkese hitap etmeli. Çok satmalı. Karlı olmalı. Ama Encounter gibi bir parfümü de bizim karşımıza çıkarma bari. Yani o kadar da değil artık. Amatör bir parfümör bile odunsu notaları bu kadar yapay kullanmaz. Başlangıcına modern turunçgiller ile baharatları ekleyerek bizi kandırabileceğini düşünüyorsan çok yanılıyorsun. En azından beni kandıramazsın.

Parfümün tasarımcıları çok önemli işlere imza atamamış Honorine Blanc ve Pierre Negrin. Encounter'ı sonbahar-kış mevsiminde kullanmak daha uygun. 18-30 yaş arası erkekleri hedeflediğini düşünüyorum. Kalıcılığı ortalama, fark edilirliği ise zayıf. Zaten bir çok yorumcu da bu durumdan şikayet etmiş. Denemeden sakın almayın.

Artıları:

+ Başlangıcı güzel.

Eksileri:

- Orta kısmından itibaren hissedilen yapaylık rahatsız ediyor.

- Son  kısmı da vasat.

- Metalik odunsu notalar ve plastiğimsi amber hiç bana göre değil.

- Fark edilirliği zayıf.

- Kalite hissiyatı yok.

Koku Güzelliği:10/4

Montale – Wood & Spices

Montale – Wood & Spices

"Odun ve baharatlar"

Elimize mikrofon alıp, sokak röportajları yaptığımızı düşünelim. Türkiye'nin herhangi yerinde olalım. Farklı sosyal kesimlerden, farklı ideolojilere kadar bir çok kişiyi çevirip onlara şu soruyu soralım: "Odun ve baharat ikilisi sizin için ne çağrıştırıyor?" Mikrofon uzatılmış kişilerin büyük çoğunluğunun suratındaki, neden bahsettiğinizi anlamayan bakışlara şaşırmamak gerek. Evet normal şartlar altında abuk sayılabilecek bu soruyu bir parfüm severe sorsak ne olur? Tabiki hemen ilgi alanı olan parfümler hakkında farklı cevaplar alırsınız. Kimisi odunsu parfümleri sevecektir. Kimisi baharatları sevmeyecektir. İyi yada kötü mutlaka bir fikri olacaktır parfüm severin. Demek ki her insanın merakları, tutkuları, hobileri farklı olabilir. Zaten olması gereken de bu. Farklılılar, aykırı sesler ve her türlü düşünce (absürd de olsa) önemli ve önemsenmeli.

O zaman soru gelsin parfüm meraklılarına: "Odunsu ve baharatlı bir parfüme ne dersiniz?" Sanırım bir çok kişinin ilgisini çekecektir bu birliktelik. Her ne kadar keskin odunsu kokularla aram iyi olmasa da karşıma çıkan başarılı parfümlerin hakkını yiyemem. Mesela Le Labo - Vetiver 46, Gucci Pour Homme ve daha aklıma gelmeyenler... Odunsu-baharatlı parfüm için yola çıkmış bir marka daha var anlaşılan. O da Orta Doğu ve Arap temalı parfümler üreten Montale. Yani bugünkü konuğum.

Parfüm repertuarını sürekli genişleten ve üst üste çok sayıda kokuya imza atan niş marka Montale'den, odunsu ve baharatlı parfüm hamlesi gelmiş anlaşılan. En azından ismi bize böyle olduğunu söylüyor. Kulağa güzel gelen bu isim bakalım parfümün karakteri ile örtüşecek mi? Yada güçlü rakipleri ile mücadele edebilecek mi? O zaman geçelim detaylara.

Montale'nin kendi sitesinde, her parfümünde olduğu gibi neredeyse hiç bir bilgi yok Wood & Spices ile ilgili. Fragrantica'da baharatlı odunsu olarak sınıflandırılmış. Parfümün açılışı çok tuhaf, metalik, yapay turunçgiller ile gerçekleşiyor sanki. Emin değilim bu kokunun ne olduğuna. Kimi yorumcu şekerli bergamot derken, kimisi anason demiş, kimisi de portakal çiçeği diyor. Belki hepsinden bir parça vardır. Belki de hiçbirisi. Orta notalarında neredeyse hiç değişmeden devam ediyor aynı metalik, yapay, tuhaf koku. Son kısımda ise başlangıçtaki koku etkili. Ek olarak biraz metalik baharatlar ekleniyor. Böylece de tenden ayrılıyor.

Yukarıdaki paragraftan hiç bir şey anlamamış olan Parfüm Merakı okuyucuları. Şuna emin olun ki bende Wood & Spices'dan hiç bir şey anlamadım. Neden mi? Şöyle anlatayım. İlk olarak bu parfüm çok tuhaf ve karakteri olmayan yapıda. Ne tam anlamıyla meyveli, ne çiçeksi, ne odunsu ne de baharatlı. Parfümün geneline hakim olan yapay/metalik/buruk turunçgil-anason-baharat kombinasyonu hiç sevmediğim tarzda. Oldukça tatlı olarak kurgulanmış Wood & Spices'ın kokusu. Bıktırıcı, sevmesi zor ve garip. Bu hissi daha önce Hugo Boss - Boss'da (Bottled) fark etmiştim. O koku bana çok itici gelmişti. Wood & Spices'da da aynen öyle hissediyorum.

Wood & Spices'ın sevenleri hiç kusura bakmasınlar. Denediğim en başarısız Montale parfümü olarak hafızamdaki yerini alıyor. Hatta şimdiye kadar ki en kötü niş parfüm tecrübesi oldu diyebilirim. Sadece kokusu kötü değil. Ayrıca kalite anlamında da sorunlu. Bir kere başlangıcı sevmesi zor ve acaip. Yapaylık had safhada. Sanki aceleye getirilmiş. O kadar özensiz ki kokusu, marketlerde satılan ucuz parfümler gibi adeta. Bu kadar vasat bir niş parfüme hiç rastlamamıştım. Böylece tanışmış olduk.

Wood & Spices'ın tahammül edebildiğim tek yanı son kısmı oldu. Parfüm alt notalarında daha yumuşak hale geliyor. Her ne kadar başlangıçtaki koku karakteri devam etse de sonları eh işte diyebileceğim gibi. Zorlasam daha fazlası olmaz. Genel olarak çok değişmiyor kokusu. Düz çizgide ilerliyor.

İsmi insana güzel çağrışımlar yapıyor fakat kokusu için aynı şeyi söyleyemeyeceğim. Parfümün eleştirilen yanlarından birisi de ismindeki odunsuluktan eser olmaması. Evet bence de haklılar. Kokusunda hiç odunsu nüanslar yok. Neden böyle bir isim konulmuş anlayamadım. Sanırım Pierre Montale bu parfümü canı sıkıldığı bir gün öylesine tasarlamış. Çünkü derin, ilginç, üzerinde çalışılmış hali yok. Üzgünüm Montale bey, ama Wood & Spices’ı pas geçeceğim.

Diğer Montale'ler gibi Eau de Parfum (EDP) konsantrasyonunda. Fark edilirliği başlarda çok yüksek. Az kullanmanızı öneririm. Yoksa boğucu olabilir. Sonbahar-kış mevsiminde kullanmak iyi fikir. Erkek kullanımına yakın geldi bana. Parfümün tasarımcısı ise Pierre Montale.

Montale'nin parfümleri Türkiye'de Harvey Nichols ve Brandroom mağazalarında satılıyor. Buralarda deneyip kararınızı verebilirsiniz.

Artıları:

+ Fark edilirliği yüksek.

Eksileri:

- Başlangıcı da ne öyle!

- Genel olarak kokusunu sevemedim.

- Kalite anlamında problemli.

- Yüksek fiyatı.

Koku Güzelliği:10/4

Frederic Malle – Noir Epices (2000)

Frederic Malle – Noir Epices (2000) Markanın uniseks kullanıma uygun parfümü.

İnsanların hayatlarını şekillendiren çoğu zaman ailesi yada yakın çevresi oluyor. Ailenizin sosyal statüsü, içinde bulunduğunuz duygu dünyanızı yada hayattaki amaçlarınızı belirliyor çoğu zaman. İstisnalar muhakkak ki olacaktır. Sanırım Frederic Malle'nin de böyle bir durumu var. Büyükbabası Dior parfüm bölümünün kurucusu. Annesi ise Dior parfümlerinin sanat yönetmeni. Görüleceği üzere parfüm sanayisinin içinde büyümüş. Böyle bir çocuğun iktisatçı yada arkeolog olması sizce ne kadar mümkün. İster ailesinin genlerini almış deyin ister içindeki sesi dinlemiş deyin. Muhtemelen Frederic Malle'nin hayatla ilgili algılarında parfümlerin çok özel bir yeri var. Aynı Guerlain ailesinin mensupları gibi.

Frederic Malle için bir yönetmen diyebiliriz. İkinci bin yılın hemen başında kurulan "Editions de Parfums Frederic Malle" niş parfüm evi, Fransa'nın hatta dünyanın en popüler ve ilgi çekici markalarından diyebilirim. "Büyük pazarlama kampanyaları ile abartılan ve bazı odaklar tarafından dayatılan sınırlamaları, parfümlerden kurtarmak" olarak anlatıyor parfüm işine girişini.

Kurucu Frederic Malle'nin kendisi parfüm tasarlamıyor. Onun yerine dünyanın en saygın ve önemli parfümörlerini bir araya getiriyor. Onların fikirlerini keşfedip ifade etmelerini sağlıyor. Onlara "yaratıcı özgürlük ve sınırsız mali kaynaklar" sunuyor. Parfüm endüstrisindeki en yenilikçi teknolojileri ve nadide hammaddeleri kullanmak tamamen ücretsiz. Bu özgürlük konvansiyonel sınırları olmayan bir koku oluşturmanın ve en hassas ayrıntının bile önemli olduğu parfüm formüllerinin oluşturulmasına katkıda bulunuyor Frederic Malle'nin ifadesiyle.

                                                                           Frederic Malle.

2000 yılında Malle, dokuz büyük parfüm sanatçısını davet edip, dokuz parfüm tasarlatarak markanın startını vermiş oldu. Bugün inceleyeceğim Noir Epices de bu ilk dokuz parfümden birisi. Malle bu parfümü çok fazla işe imza atmamış Michel Roudnitska'ya tasarlatmış. Noir Epices Türkçeye "Siyah Baharatlar" olarak çevirilebilir. Kendi sitelerinde odunsu oryantal olarak sınıflandırılmış.

Noir Epices'in başlangıcı oldukça tatlı portakal, sardunya ve bir parça gül ile gerçekleşiyor. Ağırlık kremsi ve hafiften pudramsı portakalda. Oldukça kaliteli ama benim için harika kokulu değil. Bir süre sonra orta notalara geçiliyor. Bu kısımda gül teması bütün ağırlığı ile hissediliyor. Biraz hacı yağımsı bir gül bile diyebilirim. Güle yumuşak baharatlar eşlik ediyor. Muhtemelen karanfil ve tarçın. Fakat gül çok daha baskın. Son kısımda ise yine gül kendisini hatırlatıyor. Burada güle yumuşak ve tatlımsı silhat (paçuli) eşlik ediyor. Böylece de tenden ayrılıyor.

İsminin siyah baharatlar olduğuna bakmayın. Nior Epices benim tenimde tam bir gül parfümü gibi davrandı. Bazı yorumcular baharatların yoğun olduğundan bahsetmişler. Demek ki ten seçen bir parfüm. Her tende farklı rollere bürünebiliyor. Benim tenimde ne yazık ki güzel tepkiler veremedi.

Başlangıcı ve orta notalarında tatlılık mevcut. Fakat kalitesiz ve bıktırıcı değil. Parfüme ismini veren baharatlar ise geri planda kalmayı tercih ediyor. Gül ise her daim başrolde. Buradaki gül, yoğun, dolgun ve baskın. Yapaylık hissedilmiyor. Kalite hissiyatı yüksek. Ama gül kullanımı çok benzersiz yada ilginç değil. Baharatlı gül diyebilirim özetle. Örneğine başka niş markalarda rastlanabilecek kokusu ile çarpıcı bir başyapıt olacak gibi gelmedi bana.

İlginç taraflarından birisi gül kullanımının yoğunluğu olması değil gülün daha Arap esintili olarak kullanılması oldu. Bu tür Arap temalı gül parfümlerine genellikle Amouage ve Montale'de rastlıyorum. Fakat Noir Epices'deki gül kullanımı biraz hacı yağlarını hatırlattı bana. Açıkçası bu his parfümden biraz soğuttu beni.

Kabul etmek gerekir ki Noir Epices, niş parfüm standartlarında. Fakat bana biraz tek düze geldi kokusu. Yani radikal değişimler göstermiyor. Size süpriz yapmıyor. Bu kadar yüksek fiyatlara satılan parfümün çok daha ilginç ve derin olmasını beklemek hakkımız değil mi? Tamam bu sonuçta patron ile parfümörün seçimi. Ama Frederic Malle gibi iddialı bir markadan aklımızı başımızdan alabilecek parfümler görmek isterim.

Luca Turin kitabında Noir Epices'i odunsu baharatlı olarak sınıflandırmış ve beş üzerinden dört yıldız vererek oldukça beğenmiş. Ve özetle şunları söylemiş:

"Edmond ve Terese Roudnitska'nın oğlu Michel'in imza attığı güzel bir parfüm. Muhtemelen benim de en sevdiğim Frederic Malle parfümü."

Noir Epices, ferah sayılamayacak bir parfüm. Hatta bence biraz karanlık. Sonbahar-kış mevsimlerinde kullanmak iyi bir fikir. Sıcak yaz günlerinde sıkıntı verici hale gelebilir. Eau de Parfum (EDP) olarak satılıyor.

Son bahsedeceğim ise parfümü kimlerin kullanabileceği. Gül yoğunluklu parfümler genellikle kadın kokusu olarak aklımızda yer etmiş. Oysaki hiç ilgisi yok. Bir erkeğe de rahatlıkla uyabilir gül teması. Noir Epices'de bende kadın kullanımına daha yakınmış gibi bir his uyandırdı. Fakat kullanılan baharatlar sayesinde erkeklere de uyacak gibi bir vurgu yapılmış. Bence hem erkekler hem de kadınlar kullanabilirler.    

Artıları:

+ Genel olarak yüksek kalitesi memnun edici.

+ Güzel bir baharatlı gül parfümü arayanlara önerebilirim.

Eksileri:

- Çok benzersiz kokusu yok.

- Düz çizgide ilerliyor. Çok değişmiyor.

- Fiyatı çok yüksek ve her yerde bulmak zor.

Koku Güzelliği:10/7.5

Cartier – Santos (1981)

Cartier – Santos (1981)  Cartier’in klasikler arasında yer alan erkek parfümü.

Bu öyle bir adamın hikayesi ki, inanmak zor. Hatta Parfüm Merakı sitesinin en ilginç konuklarından birisine şahit olacağız. Bu adam kim mi? Biraz merak edin bakalım.

1873 yılında doğan bir adamın hikayesi bu. Aslen Brezilyalı. Babası Brezilya'nın en büyük kahve üreticilerinden birisi. Erken ölen babası sayesinde çok büyük bir servete sahip olarak buluyor kendisini. Fakat Brezilya'da yaşamak onu tatmin etmiyor çünkü gözü Avrupa'da. Yirminci yüzyılın başlarında Fransa ve başkenti Paris adeta ışıl ışıl parlıyor. Dünyanın çekim merkezlerinden birisi. Belki de en önemli şehri. Bugün Newyork nasıl dünyanın başkenti kabul ediliyorsa Paris'te o zamanın cazibe merkezi. Herkes Paris'te yaşamak istiyor veya en azından Fransızca öğrenmeyi düşünüyor. Bahsettiğim kişinin de ilk yaptığı şeylerden birisi Brezilya'yı bırakıp, Paris'e gelmek oluyor. En ufak maddi sıkıntısı yok nasıl olsa. Ve Paris sosyetesine hızlı bir giriş yapıyor.

Sting'in seslendirdiği ve dinlemekten bıkmadığım o harika parçası "Englishman in New York"a bir gönderme yapayım. Brezilyalı adam Pariste... Peki bu adamı böylesine çekici ve ilginç yapan ne? Her zaman çizgili, koyu renk takım elbise giyen, onu tamamlayan ayakkabı, kolalı gömlek ve Panama şapka takan bu beyefendi, Paris sosyetisinin düzenlediği partilere katılmaktan da geri kalmıyordu. Parisli erkekler onun giydiği kıyafetlerin aynısını alıyorlar, pantalon paçalarını onun gibi kıvırıyorlardı. Adeta fenomene dönüşmüştü renkli kişiliği ile.

Arkadaş çevresi o kadar genişti ki dönemin süper zenginlerinden Rockefeller'la yemek yiyip, ünlü yazar Jules Verne ile gece geç saatlere kadar muhabbetlere dalıyor, telefonun mucidi Graham Bell ile teknoloji üzerine söyleşiler yapıyordu. Fakat bu adamın çok daha ilginç bir özelliği vardı. O da havacılığa, pilotluğa ve uçmaya olan tutkusuydu. Henüz uçak teknolojisinin olmadığı 1900'lü yılların başında aklına koymuştu uçmayı. Ve bu inadı sayesinde bir balona sahip oldu. Hatta 1901 yılında bir gün herkesin şaşkın bakışları arasında balonuyla havalandı ve  Eiffel Kulesi'nin etrafında tur atıp tekrar yere başarıyla indi. Artık Paris'te herkes onu konuşuyordu.

Hatta işi biraz daha abartıp, balonunu gezmeye giderken bile kullanıyordu. Her akşam Champs-Elysees'deki evinden Maxim'e balonla gidiyor, gündüzleri alışverişe ve dostlarını ziyarete de balonla uçuyordu. Evinin önündeki lamba direğine bağlı duran balonu Maxim'in önünde atların yanına park ediyordu.

Aynı zamanda mucit olan bu çılgın Brezilyalı, 1906 yılında dünyanın ilk uçak prototiplerinden olan "14 bis" isimli makinesini icat edip, kullanıma hazır hale getirmişti. Üstelik bu küçük ve basit uçağıyla yaptığı ilk uçuş deneyimi başarılı olmuştu. Muhtemelen farkında olmadan tarihe geçmişti bu uçuşu ile Alberto Santos-Dumont.

Bir rivayete göre cep saatine bakmaya üşendiğinden, bir rivayete göre uçuşları sırasında cep saatine bakmanın güvenli olmadığını ve uçağın kontrolünü kaybedebileceğini düşünerek arkadaşı Cartier markasının sahibi Louis Cartier'e şikayette bulunmuştu. Bu yakınmalar üzerine Louis Cartier onun ismini verdiği bir saat tasarladı. 1904 yılında tasarlanan bu saat Cartier'in de ilk kol saatiydi. Malum o zamana kadar hep cep saatleri kullanılıyordu. Yani bu ilginç Brezilyalı yine farkında olmadan kol saatlerinin doğuşuna ön ayak olmuştu.

Bu anlatılanlar daha sürer gider. Biz konumuz olan parfümlere  geçelim artık. Alberto Santos-Dumont'un hikayesini anlatmamın sebebi anlaşıldı sanırım. Cartier'in en eski saat koleksiyonlarından olan Santos'un ismi, bu çılgın Brezilyalıdan geliyor. 1981 yılında çıkardıkları parfüme de Santos ismi verilmiş. Daha önce incelemesini verdiğim Cartier'in diğer parfümlerinden Pasha'nın ismi de yine markanın saat koleksiyonundan geliyor. Anlaşılan, Cartier, parfümlerine isim verirken ünlü saat serilerini kullanıyor.

Santos de Cartier, kendi sitelerinde şöyle tanıtılmış: "Fesleğenin ferahlığı, adaçayının ambersi notaları ve sedir ağacının şıklığı... Odunsu amber ile aromatik ferahlığın karışımı."

Santos'un açılışı eskilerden kalma limon, bergamot, biraz lavanta ve aromatik otlar ile gerçekleşiyor. Santos daha ilk saniyelerinde 1980'li yılların başlarına ait olduğunu size deklare ediyor. Ferah sayılabilecek üst notalar tozlu ve biraz limonsu. Ama aromatik otların da hakkını yememek lazım. Nostaljik ama güzel ve doğal. Açılışını sevdim. Santos'un ilerleyen dakikalarda kokusu değişiyor. Aromatik otlar ve tozlu turuçgillerin ağırlığı azalıyor. Orta notalarından itibaren yumuşak ve tatlımsı baharatlar (muhtemelen karanfil, tarçın), yumuşak erkeksi çiçekler (sardunya olabilir) ve bir parça hayvansal sayılabilecek vanilya algılıyorum. Son kısım ise orta notalar ile paralel gidiyor. Çok değişim göstermiyor. Alt notalarında yumuşak tatlımsı odunsular, silhat ve eskilerin değişmez kokusu meşe yosunu ekleniyor sadece. Böylece de tenden ayrılıyor.

Santos'un 1981 yılında üretildiğini düşünürsek, o dönemin sert ve acımasız şiprelerine benzeyeceğini düşünebilirsiniz. Evet ilk saniyelerde Eau Sauvage benzeri yapı ile karşılaşacağımı zannettim. Üst notalarındaki eski/nostaljik/tozlu aromatik otlar ve bergamot tam bir 1980'ler parfümü gibi. Fakat şipre havaları estiren başlangıcı dışında aromatik fujerlara daha yakın kokusu. Bir kere yumuşak ve kullanımı kolay bir parfüm. Dikkat ederseniz sıkça tatlılık vurgusu yaptım. Buradaki tatlılık bal/vanilya ikilisi ile sağlanmış diyebilirim. Ayrıca aşırı kullanılmamış. Tam ayarında tatlılık oranı.

Genel itibariyle kremsi baharatlar ve odunsu tarzında diyebilirim. Parfümün en ilgimi çeken kısmı ise zaman zaman size kendisini hissettiren hayvansallık. Çok az olsa da sanki bir parça vanilya ile birlikte kullanılmış bu hayvansallık. Rahatsız edecek kadar değil. Bence hoş bir süpriz olmuş.

Santos'da herhangi bir yapaylığa yada zorlama yanına rastlamadım. Gayet efendi, erkeksi, sakin, yumuşak, tatlımsı, herkesin sevebileceği gibi bir arkadaş. Şisesinin siyah olmasına bakmayın. Hiç de öyle karanlık ve zor bir kokusu yok. En azından benim için. Başlangıcı güzel, orta notaları çok ilgi çekici değil, son kısmı ise gayet başarılı.

Şu bir gerçek ki Santos, eski tarz parfüm klasiklerinden birisi. Dönemim ilgi çeken kokularından birisine sahipti muhtemelen. Şimdi bu tür eski tarz parfümlerin sorunu koku karakterlerinin günümüzden çok uzak olmaları ve kolay kolay insanların kabul edemeyeceği gibi olması. Yani modası geçmiş, köhne ve eski moda olma riski var. Fakat Santos'un başlangıcını saymazsak hiç de öyle eski tarz bir kokusu yok. Ben hiç yadırgamadım. Bu anlamda oldukça ileri görüşlü parfümmüş diyebiliriz. Rahatlıkla, günlük kullanımda, belli bir yaşın üzerindeki erkeklere (30 yaş ve üzeri) tavsiye edebilirim. Şık ve kaliteli yapısı memnun edici. Oldukça beğendiğim 1980'li yıllar parfümlerinden birisi oldu Santos.

"İyi de hiç mi başarısız yönü yok Santos'un" dediğinizi duyar gibiyim. Kusursuz bir güzellik olamayacağı açık. Santos'un başlangıcına bir şey söylemem mümkün değil. Çok güzel. Fakat orta notalarından itibaren sanki biraz sulandırılmış/seyreltilmiş hissi verdi. Zaten bazı yorumcular da bu durumdan şikayet etmişler. Bunun sebebi büyük ihtimalle geçirdiği reformülasyonlar. Santos'un daha önce iki kere formülasyonunun değiştiğine dair bilgiye rastladım. Sanırım ilk ve orijinal halini deneseydim çok daha beğenecek belki de aşık olacaktım. Bu hali de fena değil ama sanki parfümden bir şeyler alıp götürmüşler. Çok rafine ve niş parfüm seviyesinde olduğunu söylemem zor. Yine de güzel bir tecrübe oldu Santos. Büyük şişesi alınacak kadar ilginç ve başarılı dersem doğru olmayacaktır. 

Luca Turin'in kitabında Santos odunsu oryantal olarak sınıflandırmış ve beş üzerinden iki yıldız vermiş. Ayrıca şunları söylemiş Turin:

"İhtiyarlamış tuhaf bir yaratık. Tatlı ve odunsu oryantal. Paco Rabanne Pour Homme'un kıllı göğüslü erkek kardeşi gibi. Ne çok orijinal ne de çok başarılı. Eğer Santos'u beğendiysen Caron - Yatagan'ı al." (Luca Turin) Bu konuda da Turin'e pek katılamayacağım. Eğer Santos ile Yatagan arasında kalsam tercihim kesinlikle Santos olurdu.

Tam bir sonbahar-kış parfümü. 30 yaşın üzerindeki erkeklere tavsiye ederim. Her zaman dediğim gibi denemeden almayınız.

Artıları:

+ Başlangıcındaki nostaljik yapıyı sevdim.

+ Hafif tatlılık barındıran tarzı çok hoş.

+ Zaman zaman ortaya çıkan hayvansallık ilgi çekici.

Eksileri:

- Başlangıcını birçok kişi sevmeyebilir.

- Orta notaları daha güzel ve kaliteli olabilirmiş.

Koku Güzelliği:10/7